مقدمه
اختلال اضطراب جدایی یکی از رایجترین و در عین حال چالشبرانگیزترین اختلالات روانی در دوران کودکی است که میتواند تأثیرات عمیقی بر زندگی کودک و خانواده او داشته باشد. این اختلال، که با ترس شدید و بیش از حد کودک از جدا شدن از والدین یا مراقبان اصلی همراه است، معمولاً در سنین پیشدبستانی و اوایل دوره ابتدایی شروع میشود و میتواند به شکلهای مختلفی بروز پیدا کند.
کودکانی که به این اختلال مبتلا هستند، ممکن است هنگام جدایی از والدین خود دچار استرس شدید، ترسهای غیرمنطقی و حتی علائم فیزیکی مانند سردرد، دلدرد و حالت تهوع شوند. این علائم میتوانند تأثیرات منفی بر توانایی کودک در شرکت در فعالیتهای روزمره، حضور در مدرسه و تعامل با دوستان و همسالان داشته باشند.
در این مقاله، به بررسی جامع اختلال اضطراب جدایی میپردازیم، از جمله علائم و نشانههای آن، دلایل بروز این اختلال، و راهکارهای موثر برای مدیریت و درمان آن. همچنین، نقش والدین و مراقبان در کمک به کودکان برای مواجهه با این اضطراب و ایجاد احساس امنیت و آرامش در آنها را مورد بحث قرار میدهیم.
هدف این مقاله، افزایش آگاهی والدین، معلمان و متخصصان درباره اختلال اضطراب جدایی و ارائه راهنماییهای عملی برای کمک به کودکان در مدیریت این چالش است. با شناخت بهتر این اختلال و اتخاذ رویکردهای مناسب، میتوانیم به کودکان کمک کنیم تا با اضطرابهای خود بهتر مقابله کنند و به زندگی روزمره خود بازگردند.
اختلال اضطراب جدایی چیست ؟
یکی از مهمترین چالشها در فرآیند رشد کودکان، جدایی کودک از والدین و استقلال است.
اختلال اضطراب جدایی یکی از زیرشاخه های اختلالات اضطرابی است و عبارت است از نگرانی و ترس بیش از اندازه درباره جدا بودن از اعضای خانواده یا فردی که کودک به آن وابستگی دارد.
آیا اضطراب جدایی با اختلال اضطراب جدایی تفاوت دارد؟
تا وقتی که اضطراب جدایی شدید نباشد و والدین بتوانند با توصیههای تربیتی این فرآیند را مدیریت کنند، دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. اما اگر این اضطراب بیش از حد معمول باشد و تا سنین بالاتر ادامه پیدا کند، کودک نیازمند مراجعه به روانشناس است. زیرا در این صورت اختلال اضطراب جدایی بروز میکند و والدین باید حتما برای درمان آن اقدام کنند.
اضطراب جدایی در چه سنی بروز می کند؟
- کودکان معمولا در سن سه تا ده سالگی با اختلال اضطراب جدایی از والدین روبرو هستند.
در این سن کودک هنگام جدایی از پدر مادر خود به شدت احساس ناراحتی می کند که این احساس با گریه و جدا نشدن از والدین همراه است.
- در بیشتر مواقع با گذر زمان و بزرگ شدن کودک این ترس کم شده و کودک مستقل تر می شود. اما در بعضی کودکان با گذر زمان چیزی عوض نشده و کودک همچنان بسیار وابسته است. حتی برای رفتن به مدرسه و مهد کودک هم کودک حاضر نمی شود که از والدین خود جدا شود. اگر این وابستگی به حدی باشد که مانع کودک از انجام کار های او مانند مدرسه رفتن شود این مشکل کمی جدی تر است و با اختلال اضطراب کودکان همراه هستیم.
ملاک های تشخیصی اختلال اضطراب جدایی
A. ترس یا اضطراب بیش از اندازه ، نامتناسب با رشد درباره جدایی از کسانی که کودک به آنها وابسته است، به صورتی که توسط حداقل سه مورد زیر مشخص می شود:
- ناراحتیبیش از حد مکرر هنگام پیش بینی یا تجربه کردن جدایی از خانه یا از اشخاص دلبسته اصلی.
- نگرانی مداومو بیش از حد در مورد از دست دادن اشخاص دلبسته اصلی یا درباره وارد شدن صدمه احتمالی به آنها، مانند بیماری، جراحت، بلایا یا مرگ.
- نگرانی مداوم و بیش از حد در مورد واقعه ناگوار (مثل گم شدن، مورد آدم ربایی قرار گرفتن، تصادف کردن، مریض شدن) که موجب جدایی از شخص دلبسته اصلی شود.
- اکراهیا امتناع مداوم از بیرون رفتن، دور شدن از خانه، رفتن به مدرسه و مهد کودک، رفتن به محل کار، یا جای دیگر به علت ترس از جدایی.
- ترسیا بی میلی مداوم و بیش از حد در مورد تنها یا بدون اشخاص دلبسته اصلی بودن در خانه یا محیط های دیگر.
- بی میلییا امتناع مداوم در خوابیدن دور از خانه یا به خواب رفتن بدون نزدیک بودن به شخص دلبسته اصلی.
- کابوسهای مکرر که موضوعات جدایی را در بر دارند.
- شکایت های مکرر نشانه های جسمانی (مثل سردرد، دل درد، تهوع، استفراغ) وقتی جدایی از اشخاص دلبسته اصلی روی می دهد یا انتظار می رود.
B. این ترس، اضطراب، یا اجتناب مداوم است،حداقل ۴ هفته در کودکان و نوجوانان و معمولا ۶ ماه یا بیشتر در بزرگسالان ادامه می یابد.
C. این اختلال، ناراحتی یا اختلال قابل ملاحظه بالینی در عملکرد اجتماعی، تحصیلی، شغلی، یا زمینه های مهم دیگر عملکرد ایجاد می کند.
D. این اختلال با اختلال روانی دیگر بهتر توجیه نمی شود، مانند امتناع از ترک کردن خانه به علت مقاومت بیش از حد در برابر تغییر دراختلال طیف اوتیسم؛ هذيان ها یا توهمات مربوط به جدایی در اختلالات روان پریشی؛ امتناع از بیرون رفتن بدون همراه قابل اعتماد در آگورافوبی؛ نگرانی ها درباره بیماری یا صدمه دیگر که برای افراد مهم دیگر روی دهند در اختلال اضطراب فراگیر؛ نگرانی ها درباره مبتلا بودن به یک بیماری در اختلال اضطراب بیماری.
ویژگی های مرتبط با اختلال اضطراب جدایی
- کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی، وقتی از اشخاص دلبسته اصلی خود جدا می شوند، ممکن است گوشه گیری اجتماعی، بی تفاوتی، غمگینی، یا مشکل تمرکز کردن بر کار یا بازی نشان دهند.
- افراد بسته به سنشان ممکن است از حیوانات، هیولاها، تاریکی، سارقها، تصادفات اتومبیل، سفر با هواپیما و موقعیت های دیگری که تصور می رود خطری برای خانواده یا خودشان ایجاد کنند، بترسند.
- اضطراب جدایی در کودکان می تواند به امتناع از مدرسه یا مهد کودک منجر شود که به نوبه خود به مشکلات تحصیلی و انزوای اجتماعی می انجامد. کودکان وقتی که از پیش بینی جدایی بسیار ناراحت می شوند، ممکن است به کسی که موجب جدایی شده،خشم یا گاهی پرخاشگری نشان دهند. کودکان خردسال، وقتی تنها هستند، مخصوصا هنگام شب یا در تاریکی، ممکن است از تجربیات ادراکی غیر عادی خبر دهند (مثل دیدن افرادی که در اتاق آنها نمایان می شوند، مخلوقات ترسناک که به آنها نزدیک می شوند، احساس چشم هایی که به آنها زل زده اند).
- کودکان مبتلا به این اختلال ممکن است به صورت پر توقع، مزاحم و نیازمند توجه مستمر توصیف شوند و امکان دارد در بزرگسالی وابسته و بیش از حد محافظت کننده به نظر برسند. توقعات بیش از حد چنین فردی اغلب مایهناکامی برای اعضای خانواده می شود و به رنجش و تعارض در خانواده می انجامد.
11 دلیل اضطراب جدایی در کودکان
- عوامل ایجاد اضطراب جدایی در کودکان را به چند دسته تقسیم می شود :
- ترک والدین
- مرگ عزیزان
- جدایی یا طلاق والدین
- اعتیاد به الکل والدین
- تغییر مدرسه
- جابهجایی از مکانی به مکان دیگر
- تشخیص اضطراب شدید در والدین
- ژنتیک
- شیوه فرزندپروری
- حوادث زیست محیطی
نشانه های اختلال اضطراب جدایی در کودکان چیست؟
اضطراب جدایی در کودکان دارای علائم و نشانه هایی است که اگر آنها را در کودک مشاهده کردید باید برای تشخیص به موقع و درمان به روانشناس کودک مراجعه کنید .
شناسایی علائم و نشانههای اضطراب جدایی در کودکان اهمیت بسیاری دارد. زیرا با تشخیص بهموقع، این اختلال اضطراب درمان خواهد شد.
برخی از نشانههای اضطراب جدایی در کودکان به شرح زیر است:
- ترس از جدا ماندن از والدین
- اضطراب هنگام فکر کردن به جدایی از والدین
- ترس از خوابیدن در جایی به غیر از خانه
- بیقراری شدید، بیتابی و گریه هنگام جدایی از والدین
- دردهای فیزیکی مانند دل درد، سردرد و دردهای عضلانی
- نگرانی مداوم و ترس از دست دادن و مرگ والدین
- کابوسهای شبانه
- تمایل شدید کودک برای خوابیدن کنار والدین
- امتناع از رفتن به مدرسه و مهدکودک
روش های درمان اختلال اضطراب جدایی
آیا اضطراب جدایی در کودکان درمان می شود؟
بهترین درمان برای اضطراب جدایی شامل موارد زیر است:
درمان های روانشناختی :
- درمان شناختی رفتاری (CBT)
- خانواده درمانی
- گروه درمانی
دارو درمانی :
- در صورت شدت این نوع اختلال، روانپزشک برای کنترل و کاهش علائم آن داروهای ضد افسردگی به نام مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) از خانواده بنزودیازپینها تجویز میکند.
سخن پایانی
داشتن یک کودک مبتلا به اختلال اضطراب جدایی می تواند برای کودک و والدین آن خسته کننده و عذاب آور باشد.
درمان می تواند علائم اضطرابی کودک شما را کاهش دهد. بنابراین، این بسیار مهم است که با درخواست کمک از یک مشاوره درمانی شروع کنید.
استفاده از خدمات مشاوره درمانی می تواند به شما و فرزندتان در درک بهنر از اختلال اضطراب جدایی و راهنمایی های لازم برای مدیریت آن کمک کند.
مشاوران متخصص در این زمینه می توانند با شناخت علائم و علت این اختلال به شما تکنیک ها و راهکار هایی را ارائه دهند که به شما در کاهش اضطراب، بهبود روابط، و مقابله با موقعیت های محدود کمک کند.
سوالات متداول
آیا توجه بیش از حد به کودک اضطراب او را کاهش می دهد؟
بله. در موقعیت هایی که این توجه را دریافت نکنند ( مانند مدرسه، مهد کودک که مربی کودکان دیگر را آموزش می دهند و یا به آنها توجه می کنند.)
بدون دیدگاه