در این اختلال فرد با کمبودهایی در درک و فهم مطالب کلامی و غیر کلامی و استفاده از زبان و کاربردشناسی مواجه است. این مشکل یکی از اختلالات روانشناسی در حوزه اختلالات عصبی رشدی است. این کمبودهایی که در ارتباط اجتماعی فرد پیش می آید، موجب مشکل وی در برقراری ارتباط اجتماعی می شود. این اختلال سبب بروز مشکل در پیشرفت تحصیلی فرد، عملکرد شغلی و به طور کل ارتباطات اجتماعی فرد می شود.
اختلال ارتباط اجتماعی یک شاخصه از اختلالات رفتاری است که در آن فرد دارای مشکلاتی در برقراری و نگهداری ارتباطات اجتماعی است. این مشکل می‌تواند به شکل‌های مختلفی ظاهر شود، از جمله:
- ناتوانی در برقراری دوستی:
فرد ممکن است دشواری‌هایی در برقراری و حفظ دوستی با دیگران داشته باشد. این می‌تواند به دلایلی مانند ناتوانی در فهم و احساس نیازهای دیگران یا ناتوانی در برقراری ارتباط عاطفی باشد. - مشکلات در ارتباطات خانوادگی:
افراد ممکن است دشواری‌هایی در ارتباط با اعضای خانواده‌شان داشته باشند، مثلاً ناتوانی در برقراری ارتباط با والدین یا خواهر و برادران. - مشکلات در محیط کاری:
افراد با اختلال ارتباط اجتماعی ممکن است دشواری‌هایی در ارتباط با همکاران و مدیران خود داشته باشند. این ممکن است به دلیل ناتوانی در ارتباط و انطباق با قوانین و اصول اجتماعی در محیط کار باشد. - مشکلات در محیط تحصیلی:
افراد ممکن است در محیط تحصیلی دچار مشکلاتی در برقراری ارتباط با همکلاسی‌ها و معلمان خود شوند. این مشکلات می‌تواند به دلیل احساسات نادیده گرفته شدن، ناتوانی در یادگیری اصول ارتباطی، یا مشکلات اجتماعی مختلف باشد.
ملاک های تشخیصی اختلال ارتباط اجتماعی
الف)مشکلات مداوم در استفاده اجتماعی ارتباط کلامی و غیرکلامی به صورتی که با تمام موارد زیر آشکار می شوند:
- کمبودهایی در استفاده از ارتباط برای مقاصد اجتماعی، مانند خوشامدگویی و در میان گذاشتن اطلاعات، به شیوه ای که برای موقعیت اجتماعی مناسب باشد.
- اختلال در تواناییتغییر دادن ارتباط برای جور شدن با موقعیت یا نیازهای شنونده، مانند صحبت کردن در کلاس به صورت متفاوت با زمین بازی، حرف زدن با کودک به صورت متفاوت با بزرگسال و اجتناب از به کار بردن زبان بیش از حد رسمی.
- مشکلاتی در رابطهبا پیروی کردن از قواعد برای گفتگو یا داستان سرایی، نظیر رعایت کردن نوبت در گفتگو، بیان کردن به صورت دیگر به هنگامی که فرد درست فهمیده نشده باشد و آگاهی از نحوه به کارگیری علایم کلامی و غیرکلامی برای تنظیم کردن تعامل.
- مشکلاتی در رابطه با فهمیدن آنچه به صورت آشکار بیان شده است (مثل ارجاع دادن ها) و معانی بی دقتیا مبهم زبان (مثل اصطلاحات، شوخی، استعاره ها، معانی متعددی که برای تعبیر به زمینه بستگی دارند).
ب)این اختلال موجب اضطراب در مورد صحبت کردن می شود یا محدودیت هایی را برای ارتباط، مشارکت اجتماعی یا عملکرد تحصیلی یا شغلی، به صورت فردی یا در هرگونه پیوند، ایجاد میکند.
ج)این کمبودها به محدودیت های کارکردی در ارتباط مؤثر، مشارکت اجتماعی، روابط اجتماعی، پیشرفت تحصیلی یا عملکرد شغلی، به صورت فردی یا در هرگونه پیوند، منجر می شوند.
د)نشانه ها ناشی از بیماری جسمانی یا عصبی دیگر یا توانایی های کم در زمینه های ساختار کلمه و دستور زبان نیستند و با اختلال طیف اوتیسم، ناتوانی عقلانی (اختلال عقلانی رشدی)، تأخیر کلی رشد، یا اختلال روانی دیگر بهتر توجیه نمی شوند.
ویژگی های مرتبط با تشخیص اختلال ارتباط اجتماعی
اختلال ارتباط اجتماعی (عملی) با مشکل اساسی در کاربردشناسی، یا استفاده اجتماعی از زبان و ارتباط مشخص می شود که به صورت کمبودهایی در فهمیدن و پیروی کردن از مقررات اجتماعی ارتباط کلامی و غیرکلامی در موقعیت های طبیعی، تغییر دادن زبان مطابق با نیازهای شنونده یا موقعیت و پیروی کردن از قواعد گفتگو و داستان سرایی آشکار می شود. این کمبودها در ارتباط اجتماعی، به محدودیت های کارکردی در ارتباط مؤثر، مشارکت اجتماعی، برقرار کردن روابط اجتماعی یا پیشرفت تحصیلی یا عملکرد شغلی منجر می شوند. کمبودها با توانایی کم در زمینه های زبان ساختاری یا توانایی شناختی بهتر توجیه نمی شوند.
شکل گیری و روند اختلال ارتباط اجتماعی
چون ارتباط اجتماعی (عملی) به پیشرفت رشدی مناسب در گفتار و زبان بستگی دارد، تشخیص اختلال ارتباط اجتماعی (عملی) در کودکان زیر 4 سال نادر است. اغلب کودکان در 4 یا 5 سالگی باید از توانایی های گفتار و زبان مناسب برخوردار باشند تا امکان مشخص کردن کمبودهای خاص در ارتباط اجتماعی وجود داشته باشد.
انواع خفیف تر این اختلال ممکن است تا اوایل نوجوانی که زبان و تعامل های اجتماعی پیچیده تر می شوند، آشکار نشوند. پیامد اختلال ارتباط اجتماعی (عملی) متفاوت است، طوری که برخی کودکان با گذشت زمان به طور قابل ملاحظه ای بهبود می یابند، در حالی که دیگران همچنان تا بزرگسالی مشکلاتی دارند. حتی در بین افرادی که بهبود قابل ملاحظه ای دارند، کمبودهای اولیه در کاربردشناسی می توانند اختلالات با دوامی را در روابط اجتماعی و رفتار و همین طور در فراگیری مهارت های مرتبط دیگر، نظیر بیان نوشتاری، ایجاد کنند.
عوامل خطر و پیش آگاهی اختلال ارتباط اجتماعی
- ژنتیکی و فیزیولوژیکی : به نظر می رسد که سابقه خانوادگی اختلال طیف اوتیسم، اختلالات ارتباط یا اختلال یادگیری خاص، خطراختلال ارتباط اجتماعی (عملی) را افزایش می دهد.
تشخیص افتراقی اختلال
اختلالات طیف اوتیسم : اختلال طیف اوتیسم، ملاحظه تشخیصی اصلی برای افرادی است که کمبودهای ارتباط اجتماعی را نشان می دهند. این دو اختلال را می توان با وجود در اختلال طیف اوتیسم الگوهای رفتار، تمایلات یا فعالیت های محدود / تکراری و عدم وجود در اختلال ارتباط اجتماعی (عملی) متمایز کرد.
افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است فقط الگوهای رفتار، تمایلات و فعالیت های محدود / تکراری را در اوایل دوره رشدنشان دهند، بنابراین، باید پیشینه جامعی به دست آید. در صورتی که تمایل محدود و رفتارهای تکراری در گذشته وجود داشته باشند، فقدان کنونی نشانه ها مانع از تشخیص اختلال طیف اوتیسم نخواهد شد. تشخیص اختلال ارتباط اجتماعی (عملی) فقط در صورتی باید مورد نظر قرار گیرد که سابقه رشد نتواند هرگونه شواهدی را برای الگوهای رفتار، تمایلات یا فعالیت های محدود / تکراری آشکار سازد.
اختلال کاستی توجه بیش فعالی: کمبودهای اصلی ADHD ممکن است اختلالاتی در ارتباط اجتماعی و محدودیت های کاربردی در ارتباط مؤثر، مشارکت اجتماعی، یا پیشرفت تحصیلی ایجاد کنند.
اختلال اضطراب اجتماعی (فوبی اجتماعی): نشانه های اختلال ارتباط اجتماعی با نشانه های اختلال اضطراب اجتماعی همپوشی دارند. ویژگی متمایزکننده، زمان شروع نشانه هاست. در اختلال ارتباط اجتماعی (عملی)، فرد هرگز ارتباط اجتماعی مؤثر نداشته است؛ در اختلال اضطراب اجتماعی، مهارت های ارتباط اجتماعی به طور مناسبی پرورش یافته اند، اما به دلیل اضطراب، ترسیا ناراحتی از تعامل های اجتماعی، مورد استفاده قرار نمی گیرند.
ناتوانی عقلانی (اختلال عقلانی رشدی ) و تأخیر کلی رشد: امکان دارد مهارت های ارتباط اجتماعی در افراد مبتلا به تأخیر کلی رشد یا ناتوانی عقلانی، معیوب باشند، اما تا زمانی که کمبودهای ارتباط اجتماعی بیش از محدودیت های عقلانی نباشند، تشخیص مجزا داده نمی شود.
درمان اختلال ارتباط اجتماعی
درمان اختلال ارتباط اجتماعی بستگی به شدت و علت این اختلال دارد. اما برخی روش‌های معمول برای درمان این اختلال عبارتند از:
مشاوره و روان‌درمانی: مشاوره و روان‌درمانی با رویکردهای مختلفی مانند روش‌های شناختی رفتاری، روان‌درمانی گروهی، و روش‌های مبتنی بر مهارت‌های اجتماعی می‌تواند به فرد کمک کند تا مشکلات ارتباطی خود را شناسایی و مدیریت کند.
آموزش مهارت‌های ارتباطی: افراد می‌توانند از طریق شرکت در دوره‌های آموزشی یا گروه‌های پشتیبانی مهارت‌های ارتباطی خود را بهبود بخشند و راهکارهای موثر برای برقراری روابط سالم را یاد بگیرند.
تمرین‌های اجتماعی: تمرین در محیط‌های اجتماعی مختلف و با افراد مختلف می‌تواند به فرد کمک کند تا مهارت‌های ارتباطی خود را بهبود بخشد و اعتماد به نفس خود را افزایش دهد.
مدیریت استرس و اضطراب: مدیریت استرس و اضطراب می‌تواند به کاهش مشکلات ارتباطی کمک کند و به فرد کمک کند تا در موقعیت‌های اجتماعی مختلف با دلتنگی و نگرانی کمتری مواجه شود.
درمان دارویی: برخی افراد با اختلالات روانی همراه با اختلالات ارتباط اجتماعی، نیاز به درمان دارویی دارند که می‌تواند تحت نظارت یک پزشک روانپزشک صورت گیرد.
درمان اختلال ارتباط اجتماعی نیازمند صبر، تلاش مداوم، و همکاری با یک تیم حرفه‌ای از متخصصان روانشناسی و پزشکی است. همچنین این درمان ممکن است زمان زیادی طول بکشد و نیازمند تعهد فرد به فرآیند درمانی است.
سوالات متداول
چه علائمی به اختلال ارتباط اجتماعی در کودک اشاره دارد؟
- علائمی مانند مشکل در برقراری دوستی، اظهار نظر، یا درک احساسات دیگران ممکن است این اختلال را نشان دهد.
آیا اختلال ارتباط اجتماعی قابل درمان است؟
- بله، با مشاوره و پشتیبانی مناسب، اکثر اختلالات ارتباط اجتماعی قابل بهبود هستند.
چگونه می‌توان به کودک دارای اختلال ارتباط اجتماعی کمک کرد؟
- با ارائه محیط پذیرایی و پشتیبانی، تشویق به شرکت در فعالیت‌های گروهی، و ارائه راهنمایی‌های اجتماعی.
آیا اختلالات ارتباط اجتماعی ممکن است به علت استرس تشدید شوند؟
- بله، استرس می‌تواند اختلالات ارتباط اجتماعی را تشدید کند و باعث شدت نشانه‌های آن شود.
چه راهکارهایی برای مدیریت اختلال ارتباط اجتماعی وجود دارد؟
- مشاوره روانشناسی، مهارت‌های ارتباطی، و تمرین‌های اجتماعی می‌توانند به مدیریت این اختلال کمک کنند.
بدون دیدگاه